ABD,  Analiz,  Avrupa Birliği,  Enerji,  Genel,  İran,  Orta Doğu,  Rusya,  Savunma,  Türk Dünyası

AZERBAYCAN-ERMENİSTAN GERİLİMİ ​​​ve DAĞLIK KARABAĞ’IN İŞGALİ

Geçtiğimiz günlerde Ermenistan, Azerbaycan’ın  Dağlık Karabağ bölgesine  bir saldırı gerçekleştirmiş ve Azerbaycan Ordusu  bu saldırıya süratle cevap vermişti. Ermenistan’ın bu saldırısı karlısında ilk tepki Türkiye’den geldi. Uluslararası platformda da Azerbaycan’ın en büyük destekçisi olmuştur.

 Ermenistan’ın, Dağlık Karabağ bölgesindeki saldırıları elbette ilk değil. Ermenistan  Temmuz ayı içinde Azerbaycan’a bağlı Tovuz bölgesindeki köylere saldırı düzenlemiş fakat Azerbaycan ordusu bu saldırılara anında karşılık verdiği için Ermeni işgalciler geri püskürtülmüştü.

Karabağ Ne Zaman İşgal Edildi? 

Ermenistan’ın Dağlık Karabağ işgali 1992 yılında “Hocalı Katliamı” ile başlamış Ermeni birlikleri 600’ün üzerinde hamile,yaşlı,bebek demeden Avrupa’nın gözünün önünde katletmiş adeta soykırım yapmış ve bu bölgede oturan insanlar evlerini, köylerini terk etmek zorunda kalmıştı. Avrupa ülkeleri, uluslararası kurum ve kuruluşlar Hocalı’da yapılan katliama sessiz kalmayı tercih etmişti.

İşgal edilen Dağlık Karabağ  bölgesinde 10 Aralık 1991’de Azerbaycan’lıların boykot ettiği ve yalnız Ermenilerin katıldığı referandum  sonucuna göre bağımsızlık kararı alındı ve 6 Ocak 1992’de de bağımsızlık resmen ilan edildi. Ancak Ermenistan dahil hiçbir ülke veya uluslararası kuruluş sözde devletin bağımsızlığını tanımadı.

Peki Ermenistan Dağlık Karabağ Bölgesine  neden saldırıyor ve neden şimdi saldırıyor?

İlk olarak  ulaşım ve enerjiden bahsetmemiz mümkün. Bu bölge yalnız Azerbaycan için değil Türkiye-Gürcistan ve Orta Asya ülkeleri için de stratejik öneme sahiptir.

Avrupaya giden doğalgaz ve petrol boru hatlarının da bu bölgeden geçtiği düşünüldüğünde bölgenin önemini daha iyi anlamak mümkün. ( Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattı, Bakü-Supsa petrol boru hattı, Güney Kafkasya gaz boru hattı.)

Ermenistan  bölgenin Kuzey’ini  yani boru hatlarını ele geçirmeye çalışıyor. Bu bölge  Azerbaycan’ın şah damarı diyebiliriz, dolayısıyla Ermenistan çok stratejik bir şekilde saldırılarını gerçekleştirmeyi hedeflemektedir.

Bir diğer husus Azerbaycan’a, oradan da Gürcistan üzerinden Türkiye’ye ulaştıran tek karayolu bu rotada yer almaktadır. Eğer bu bölge kaybedilirse Azerbaycan ile aramızda karayolu bağlantısı kalmayacak ve  bölge ülkeleri (Rusya-İran ) arabuluculuk görevi üstlenerek Ermenistan ordusuna gizli desteklerini devam ettirecektir. 

Türkiye ise kardeş Azerbaycan’a desteğini her alanda göstermekte olayları yakından takip etmektedir. Şu ana kadar Azerbaycan ordusu 26 yılı aşkın süredir kaybettiği toprakları sırayla geri alırken Ermeni ordusuna ağır kayıplar vermeye devam etmektedir.Ermenistan’ın bu ani işgalinin sebebi yalnız yukarıda bahsettiğimiz sebepler değil zaman açısından da Türkiye-Yunanistan arasında istikşafi görüşmelerinin başladığı ve Doğu Akdeniz’de iplerin gerildiği döneme denkgekmesi sebebiyle de dikkat çekmektedir.

Dağlık Karabağ sorununa barışçıl çözüm bulunmasını teşvik amacıyla 24 Mart 1992’de Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Minsk Grubunu oluşturdu. Grubun eş başkanlıklarını Rusya, Fransa ve ABD üstlenirken soruna bugüne kadar herhangi bir çözüm bulunamadı.

Ermeni diasporasının en güçlü olduğu devletlerden biri olan Fransa’da Azerbaycan Büyükelçiliğinin önünde Ermeni’lerin protestosunu  ve PKK paçavrası açtıklarına tüm dünya şahit olmuştur. ABD’deki Ermeni lobisinin ne kadar güçlü olduğunu zaten her fırsatta dile getirmekteyiz. ABD’de yaklaşan seçimleri de göz önüne alırsak Washington yönetiminin Karabağ sorununa neden ihtiyatlı davrandıklarını kavrayabiliriz.

Rusya ise ABD tarafından jeopolitik kaygılar taşıdığı için Ermenistan’ı kaybetmeyi asla göze alamamış kendi eksinine İran’ı da çekmeyi başarmıştır.

Çatışmaların başladığı günden bu yana İsrail ile Azerbaycan arasında nakliye uçaklarının karşılıklı sefer yaptıklarını ve yerli savunma sanayimizin dikkat çeken ürünlerinden “Kamikaze drone”larıErmenistan ordusuna ağır kayıplar vermektedir.

Azerbaycan-Ermenistan tarafında yaşanan çatışmalar Libya ve Suriye de gerilim yaratabilir, çıkabilecek gerilimleri yönetebilmek için dışişleri her zamankinden daha fazla mesai harcayabilir. Suriye’de Rusya ve İran ile belli dönemlerde aynı safta olsak bile konu devletlerin çıkarları olduğunda Rusya kendi benliğine dönmekte gecikmeyip Hazar havzası’ndaki enerji kaynaklarına her daim ortak olmuştur.Ermenistan işgali Azerbaycan aracılığıyla İsrail ile ilişkilerimizin düzelmesine vesile olabilir Fransa veya Rusya’dan gelebilecek tehditleri daha rahat göğüsleyebiliriz. Şu sıralar Yunanistan ile yapılan istikşafi görüşmelerinde elimizi güçlendirebiliriz.

 

Paylaş:

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir