Türk Dünyası Raporu Temmuz 2022

Bu Rapor Akademik Araştırma Enstitüsü Uzmanları tarafından açık kaynaklara erişim yoluyla hazırlanarak kamuoyunun ve Türk Dünyası ile ilgilenen bütün kesimlerin dikkatine sunulmuştur.

Rapora katkı sunanlar:

Adem Varol

Erçin Yavuz

Oğuz Gök

Kevser İrem Öztürk

Sultan Merve Çetin

Süleyman Türkeş Dedeci

 

 

Doğu Türkistan

Urumçi katliamının 13. Yıldönümünde Ankara’da basın açıklaması düzenlendi.

5 Temmuz 2009 yılında Çin devletinin Doğu Türkistan’da gerçekleştirdiği katliam Ankara

Ulus Meydanı’nda düzenlenen basın açıklaması ile anıldı. Doğu Türkistan Araştırmaları

Vakfı ile Uygur Akademisi Vakfının öncülüğünde düzenlenen basın açıklamasına çok sayıda

siyasi parti temsilcileri, sivil toplum örgütleri, basın mensupları ve duyarlı vatandaşlarımız

katılım gösterdi.

Uygur Türkü Hayrullah Efendigil’in okuduğu ortak bildiride “Doğu Türkistanlılara, Çin

Hükümeti ve Çin Komünist Partisi tarafından sistematik bir şekilde kültürel asimilasyon ve

etnik soykırım politikaları uygulanmaktadır, bugün de toplama kampları aracılığıyla Uygur

Türkleri başta olmak üzere bütün Doğu Türkistanlılara Etnik Soykırım devam

ediyor” ifadeleri kullanıldı. Siyasi parti temsilcilerine de söz verilen basın açıklamasında

yıllardır devam eden Çin zulmünün sona ermesi için çağrıda bulunuldu.

 

Doğu Türkistan’da Kurban Bayramı

 

Doğu Türkistan Çin zulmünün altında bir kurban bayramı daha geçirdi. Çin Başkonsolosluğu

Sözcüsü resmi hesabından ise kurban bayramına dair çeşitli paylaşımlar yapıldı.

Paylaşımlarda kurulan hayvan pazarları, düzenlenen eğlenceler konu edinildi. Ancak bugün

bizler biliyoruz ki Doğu Türkistan’da binlerce çocuk ailelerinden ayırıldı. Her ailenin en az

bir üyesi ise Çin baskısı nedeniyle kayıp ya da toplama kampında tutuluyor. Bu şartlar altında

bir bayram geçiren Uygur Türkü kardeşlerimizin acısını paylaşıyor, gelecek güzel günlerde

zulüm ve baskı altında olmadan bayram sevinçleri yaşamayı temenni ediyoruz.

 

Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in Uygur Özerk Bölgesine 8 yıl aradan sonra ziyaret

gerçekleştirdi.

Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, 11-15 Temmuz tarihlerinde Urumçi ile Şhihezi ve Turfan

şehirlerine ziyarette bulundu. Sekiz yılın ardından ilk defa gerçekleştirilen ‘inceleme’

ziyaretinin rotasını Sincan Üniversitesi, Urumçi Uluslararası Kara Limanı Bölgesi,

Guyüenşiang yerleşimi ve bölge müzesi oluşturdu. Xi Jinping aynı zamanda Şhihezi’de yarı

askeri bir yönetim ve üretim birimi olan Sincan İmalat ve İmar Kolordusu’na (XPCC) da gezi

düzenledi. Jinping XPCC’den övgülerle bahsetti. Geçtiğimiz aylarda XPCC’nin adı Uygur

Türklerinin zorla çalıştırıldığı haberleriyle gündeme gelmişti. Bu zulüm sebebiyle birçok ülke

Çinli şirketin pamuk ürünlerine ithalat yasağı getirmişti.

 

81 yaşındaki Mahmut Tohti sesini duyurmak isterken yaralandı.

22 Temmuz Cuma günü Eyüp Sultan’da, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın katıldığı Cuma namazı

esnasında sesini Cumhurbaşkanına duyurmak isteyen 81 yaşındaki Mahmut Tohti gösterilen

sert müdahalede yaralandı. Amacı sadece Çin zulmünden kaynaklı hasretini çektiği

evlatlarının sesini duyurmak olan Mahmut Tohti’nin çıkan arbede esnasında kaşının açıldığı

ve parmağının kırıldığı öğrenildi. Medyada çıkan haberlere göre yaralayanın polis olduğu

söylenirken Mahmut Tohti kendisini yaralayanın polis olmadığını, büyük bir kalabalık

olduğunu ve çıkan arbede esnasında yaralandığını belirtti.

 

Yarkent İlişku Katliamı 8. Yılında

Sekiz yıl önce tarihler 28 Temmuz’u gösterdiğinde Çin devleti Doğu Türkistan’da bir

katliama daha sebep olmuştu. Ramazan bayramının ilk gününde Doğu Türkistan’ın Kaşgar

iline bağlı Yarkent ilçesindeki İlişku kasabası Çin ordusu tarafından hedef alınmıştı. Ağır

silahlarla saldıran Çin ordusu bölgede 3 yerleşim yerini haritadan tamamen silmişti. Aynı

zamanda 2 binden fazla Uygur Türkü öldürüldü. Çin’in İlişku’da 28- 31 Temmuz 2014

tarihleri arasında gerçekleştirdiği katliamı, ifşa eden ve katliamın bazı ayrıntılarını yazdığı bir

mektupla dünyaya duyurmayı başaran Yarkentli Uygur genci 22 yaşındaki Ebubekir Rahim, 6

Ağustos 2014’te Yarkent’te tutuklanarak hapse atıldı. Geçen sekiz yılın ardından İlişku’da

yaşananların acısı hala sürüyor.

 

7 ülkede ‘Soykırımı Hemen Durdur’ sesleri yankılandı.

Dünyanın farklı ülkelerindeki 100’den fazla sivil toplum kuruluşu Doğu Türkistan’da devam

eden soykırımın durdurulması için protestolar düzenledi. Protestolar, 7 ülke ve 11 kentte

İstanbul, Londra, Manchester, Edinburgh, Toronto CA, Washington DC, Sydney, Melbourne

ve Brisbane şehirlerinde Çin büyükelçilikleri ve başkonsoloslukları önünde gerçekleştirildi.

Türkiye’de de Saraçhane Parkı’nda düzenlenen etkinliğe yoğun katılım gösterildi. Etkinlikte

‘Hak, Hukuk, Adalet, Türkistan’a Hürriyet’ sloganları yankı buldu.

AZERBAYCAN

Nuri Paşa’nın Bakü’yü Kurtarışına İthafen Yarışma Düzenlendi

Türkiye Cumhuriyeti Bakü Büyükelçiliği yaptığı resmi açıklamada Kafkas İslam Ordusu’nun Bakü’yü kurtarmasının 104. yılı anısına yağlı boya resim yarışması düzenleneceğini duyurdu. Yarışmacılardan Bakü’nün kurtuluşu ve Nuri Paşa’yı tasvir etmeleri istenecek başvurular ise 2 Eylül 2022 tarihine kadar devam edecek.

MSB’den Azerbaycan Ordusuna Bir MEMATT Daha

Milli Savunma Bakanlığı’na bağlı olarak faaliyetlerini sürdüren Askeri Fabrika ve Tersane İşletmesi (ASFAT) tamamen yerli ve milli imkânlarla üretilen 13 adet Mekanik Mayın Temizleme Teçhizatı’nın (METATT) Azerbaycan Savunma Bakanlığına teslim edildiğini duyurdu. Son rakamlarla birlikte Azerbaycan ordusuna toplamda 20 adet METATT teslim edilmiş oldu. Söz konusu araçların özellikle işgalden kurtarılan bölgelerde aktif şekilde kullanılacağı öngörülüyor.

Avrupa’nın Gazı Azerbaycan’dan Gidecek

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in yaptığı sosyal medya paylaşımında enerji konusunda Azerbaycan ile bir anlaşma imzalanacağını vurgulayarak birkaç yıl içerisinde Azerbaycan’dan AB’ye gaz sevkiyatının ikiye katlanacağına işaret etti. Toplam 1,3 trilyon metreküp kanıtlanmış doğalgaz rezervine sahip olan Azerbaycan’ın bu sevkiyatı gerçekleştirebilmesi için ek yatırımlara ihtiyacı olduğu ifade ediliyor. Nitekim Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı’nın (TANAP) Avrupa ayağı olan Trans-Adriyatik Boru Hattı’nın (TAP) yıllık kapasitesinin iki kat arttırılması planlanıyor. Bununla birlikte Leyen, Rusya’nın enerji kaynaklarını silah olarak kullandığı bu ortamda gaz ithalatının çeşitlendirilmesi gerektiğini vurguladı ve Azerbaycan’dan doğalgaz alımıyla birlikte Rusya’ya karşı olan bağımlılığın azalacağını ifade etti. TANAP için Ankara ile Bakü arasında 2012 yılında imzalanan anlaşmaya göre, boru hattına ek kapasitedeki ilk kullanım hakkı Türkiye’ye tanınıyor. Bu durumda Azerbaycan’dan AB’ye yapılacak doğalgaz sevkiyatının arttırılması hususunda Türkiye’nin buna onay vermesi gerekiyor.

Dağlık Karabağ Gerilimine Putin Müdahalesi

Temmuz ayının başlarında Azerbaycan Savunma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre Kelbecer iline bağlı yerleşim birimlerinin mevzilerine Ermenistan tarafından ateş açıldığı bildirildi. Buna karşılık Azerbaycan askerleri de misillemede bulunarak bölgedeki kontrolü tamamen kendi eline geçirmişti. Olayın yaşanmasından birkaç gün sonra Putin ile Paşinyan telefonda görüşerek Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki 2020-2021 anlaşmalarının uygulanması konusunda temaslarda bulundu. Aynı zamanda Azerbaycan-Ermenistan sınır güvenliğinin sağlanmasının Güney Kafkasya’da ekonomi ve ulaşım bağlantılarının yeniden kurulmasında önemli olduğunun altı çizildi. Bu telefon görüşmesinden bir süre sonra Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki ilişkilerde gelişme kaydedilmiştir. Azerbaycan Dışişleri Bakanı Bayramov ile Ermenistan Dışişleri Bakanı Mirzoyan aracı olmaksızın Tiflis’te ikili görüşme gerçekleştirmiştir. Kısa bir süre sonra da Ermenistan Silahlı Kuvvetleri’ne bağlı birliklerin Dağlık Karabağ bölgesinden Eylül ayına kadar çekilmesinin tamamlanacağı duyuruldu. Diğer taraftan Bayramov’un İran Dışişleri Bakanı Abdullahiyan ile Tahran’daki görüşmesinde Abdullahiyan “Dağlık Karabağ” sorununun barışçıl yollarla çözülmesi hakkında vurgu yapmıştı. AB Konseyi Başkanı Michel ile görüşen Aliyev de Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki ilişkilerin iyileşmesi hakkında çabaların sürdüğünü ifade etti.

 

Ankara-Bakü Hattı Her Alanda Güçleniyor

Gündemdeki son gelişmeler ele alındığında Türkiye ile Azerbaycan arasındaki iş birliğinin futboldan göçle mücadeleye kadar farklı alanlarda genişlediği görülmektedir. Nitekim bir taraftan Türkiye’de daha önceden Süper Lig ve TFF’de görevler alan Barış Şimşek, Azerbaycan’da Merkez Hakem Kurulu (MHK) başkanlığına getirilirken, diğer taraftan Türkiye ve Azerbaycan düzensiz göçle ortak mücadele edeceği açıklandı. Son olarak bu iş birliğinin “sosyal hizmetler” alanında da etkili olduğu görülmektedir. Nitekim bu konuda Türkiye Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Azerbaycan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı arasında mutabakat zaptı imzalandı.

GÜNEY AZERBAYCAN

Urmu Gölü Can Çekişiyor

Dünyanın en büyük ikinci tuz gölü olan Urmiye diğer adıyla Urmu Gölü, uzun yıllardır su miktarının azalması tehlikesiyle karşı karşıya kalmaktadır. Geçtiğimiz Temmuz ayında Güney Azerbaycan’da halkın en önemli gündemini oluşturan Urmu Gölü meselesi kamuoyunda da geniş çaplı yansımalar bulmuştur. Gölün tamamen kuruması son derece belirgin hale gelmiş, nitekim yüzde 90’ı tahrip olmuştur. Bu sebeple gölün kuruyan bölgelerinden kalkan tuz fırtınaları ciddi problemler oluşturmaktadır. Aynı zamanda bu problem Güney Azerbaycan şehirlerinde ekolojik sistemin tamamen zarar görmesine ve milyonlarca insanda solunum sorunlarının orta çıkmasına sebep olmaktadır. Böylece Güney Azerbaycan’ın ciddi zararlar göreceği ve belki de tarih sahnesinden silineceği konuşulmaktadır. Nitekim Güney Azerbaycan ulusal örgütleri bu konu hakkında şöyle değerlendirmelerde bulunmuşlardır: “Sonuç olarak Urmu Gölü ölüm aşamasına gelmiştir ve ciddi bir kurtarma planı bulunmamaktadır. Belki de plan Urmu Gölü’nü inşa etmektir ve İran’a hâkim olan Pers faşizmi Güney Azerbaycan sorununu bu şekilde çözecektir!” Urmu Gölü hakkında kamuoyuna yansıyan gelişmelerde ulusal-kültür aktivistlerinin, eylemler düzenlediği, duvarlara ulusal sloganlar yazdıkları ve bildiriler bastırarak Urmu şehrinde dağıttıkları bilinmektedir. Bununla birlikte Güney Azerbaycan örgütleri halkı kitlesel eylemlere davet etmiştir.

İran medyasından SEPAH ve ETTELAAT’a bağlı bazı basın ajansları ise çarpık haberlerle Urmu Gölü’nün kurumasından Azerbaycan’ı sorumlu tuttu. Urmu Gölü Restorasyon Merkezi’nin faaliyetlerinin araştırılması talebi İran parlamentosunda 182 oyla lehte oylanırken diğer taraftan hükümet Urmu Gölü eylemlerinde 11’i kadın toplam 85 kişiyi göz altına almıştır. 8 Temmuz itibariyle bu eylemlere karışan 21 kişi cezaevlerinde bulunduğu da bildirilmiştir. Neticede Urmu Gölü’nün kurumasıyla ilgili tartışmalar devam ederken eğer yeterli önlemler alınmazsa gölün güney kısmının sonbahara kadar tamamen kuruyacağı söylenmektedir.

 

 

ÖZBEKİSTAN

Karakalpakistan Özerk Cumhuriyetine bağlı Nukus Bölgesi’nde bazı gösteriler yaşandı

Özbekistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı’na göre “Bu yıl 1-2 Temmuz’da Nukus’ta, Özbekistan Cumhuriyeti’nin anayasal düzenini, toprak bütünlüğünü ve birliğini baltalamak için bir girişim yapıldı. Halkın fikrini almak için sunulan anayasal değişikliklere itiraz etme bahanesiyle, bir grup kötü niyetli eylem organize etti ve hükümet binalarını zorla ele geçirmeye çalıştı. Bu yasa dışı eylemler, ayrılıkçılığı teşvik etmek, barışçıl, birleşik ve demokratik bir ülkeyi istikrarsızlaştırmak ve bölmek için planlanmış bir sabotajın bariz belirtilerini taşıyordu. Halkçı sloganlar kisvesi altında, mobil iletişim ve internet yoluyla sahte haberler yaymak, düşman güçler kitlesel olarak vatandaşları anayasa karşıtı faaliyetlere dâhil etmeye çalıştı.

Söz konusu eylemler ülke çapında büyümeden durduruldu. Ayrıca Özbekistan Devlet Başkanı Mirzoyoyev bölgeyi ziyaret ederek halkı sağduyuya davet etti ve sorunları yerinde dinleyerek bizzat çözüm vaadinde bulundu.

Taşkent Yönetimi DTÖ’ye Girmeye Hazırlanıyor

Özbekistan’ın Başkenti Taşkent’te bir araya gelen 50’den fazla Uluslararası Örgüt Özbekistan’ın Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) üyeliği için görüş birliğine vardı. Toplantıda Türkiye’yi Türk İşbirliği ve Kalkınma Ajansı (TİKA) temsil etti.

Taliban heyeti Taşkent’teki uluslararası konferansa katıldı

25-26 Temmuz’da Taşkent’te düzenlenen ve 20’den fazla ülkenin katıldığı uluslararası Afganistan toplantısına Afganistan’ı temsilen Taliban yönetiminin bazı üst düzey temsilcilerinin de katıldığı bildirildi.

Türkmen Lider Özbekistan’ı Ziyaret Etti

Türkmenistan Devlet Başkanı olarak kısa süre önce görevine başlayan Serdar Berdimuhammedov yurt dışı seyahatlerini sürdürüyor. Berdşmuhammedov, çalışma ziyaretleri kapsamında dost ve kardeş ülke Özbekistan’a bir ziyaret gerçekleştirerek Özbekistan Devlet Başkanı Mirziyoyev ile görüşme gerçekleştirdi. Görüşmelerde ikili ve bölgesel ilişkilerin kuvvetlendirilmesi ana başlığında ulaşımdan ticarete, endüstriden teknolojiye pek çok başlık masaya yatırıldı.

Özbekistan Dışişleri Bakanı Moskova’yı Ziyaret Etti

Özbekistan Dışişleri Bakanı Vladimir Norov, 12 Temmuz’da Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile Moskova’da bir görüşme gerçekleştirdi. Toplantı sırasında taraflar, Özbek-Rusya stratejik ortaklık ilişkilerini güçlendirme konularını ele aldı. Taraflar, karşılıklı yarar sağlayan siyasi diyaloğun, ticaretin ve ekonomik işbirliğinin ve kültürel ve insani değişimin daha da yoğunlaşmasına olan bağlılığı dile getirdi. Bakanlar ayrıca küresel ve bölgesel politikanın güncel konuları hakkında görüş alışverişinde bulundular.

BM, BDT, SCO ve diğer uluslararası kurumlar çerçevesinde işbirliğine devam etmek için bir anlaşmaya vardı. 28-29 Temmuz 2022 tarihinde Taşkent’te yapılacak SCO Dışişleri Bakanları Konseyi toplantısı da dahil olmak üzere yaklaşan etkinliklerin organizasyonel yönleri gözden geçirildi.  Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da 28-29 Temmuz’da Taşkent’i ziyaret etti.

Mirziyoyev’e Devlet Nişanı

Rusya Devlet Başkanı Putin, Özbekistan Devlet Başkanı Şevket Mirziyoyev’e iki ülke arasındaki ilişkilere yapmış olduğu eşsiz katkılardan dolayı devlet nişanı takdim etti. Söz konusu nişanın Rusya’nın en büyük ödüllerinden biri olduğunun altı çizildi.

Özbekistan Ekonomisi Çok Yönlü Genişlemeye Devam Ediyor

Şevket Mirziyoyev’in iktidara gelmesiyle birlikte hem bölgesinde hem de dünya genelinde çeşitli atılımlar içine giren Özbekistan özellikle komşu ülkelerle olan ticari ilişkilerini her yıl arttırmaya devam ediyor. Taraflar ikili işbirliğinin güncel konuları hakkında görüş alışverişinde bulundular. Özbekistan Yatırım ve Dış Ticaret Bakanlığı’na (MIFT) göre, 2021’de Özbekistan ve Kırgızistan arasındaki ticaret cirosu 953,5 milyon doları aştı ve 2022’nin ilk yarısında 590 milyon dolar (geçen yıla göre% 39 artış) oldu. Şu anda Özbekistan’da faaliyet gösteren Kırgız sermayeli 289 işletmenin, 129’u ortak girişim, 160’ı ise %100 yabancı sermayeye sahip olduğu biliniyor. Taraflar, enerji, ilaç ve otomotiv endüstrileri, inşaat malzemeleri ve tarım ürünlerinin üretimi ile tarım makineleri, arabalar ve bazalt elyaf üretimi alanlarında ortak projelerin sayısını artırmaya hazır olduklarını dile getiriyorlar.  2022-2025 yılları arasında iki ülke arasındaki Sanayi İşbirliğinin Geliştirilmesi ve Ticaret ve Ekonomik İş birliği Programında yer alan diğer öncelikli etkileşim alanları da tartışıldı. Görüşmelerin ardından taraflar, tartışılan projelerin ve girişimlerin pratik olarak uygulanmasını desteklemek için karşılıklı bağlılıklarını ifade ettiler.

 

Kazakistan

Kazakistan’dan Komşu Ülke Özbekistan’a Destek

Özbekistan’ın Karakalpakistan bölgesinde yaşanan olaylarla ilgili olarak 4 Temmuz 2022 tarihinde Özbekistan ve Kazakistan Cumhurbaşkanları telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Görüşmede Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev mevkidaşına durumdan duyduğu rahatsızlığı dile getirerek daima Özbekistan devletinin ve halkının yanında olduklarını yineledi. Olaylarla ilgili bir açıklama da Kazakistan Dışişleri Bakanlığından geldi. Bakanlık yetkilileri yapmış oldukları açıklamada Özbekistan’la olan Ebedi Dostluk Anlaşmasına da atıf yapılarak olayların kaygı ile izlendiği vurgulanarak Özbekistan’ın Kazakistan’ın toprak bütünlüğünden yana olduğu vurgulandı.

TRT, Kazakistan Ulusal Televizyon ve Radyo Kuruluşu Çalışanlarına Eğitim Verdi

Çevrimiçi düzenlenen eğitim programının sertifika töreni başkent Nursultan’da yüz yüze gerçekleşti. Verilen eğitime katılan Kazak gazeteciler TRT’ye teşekkür ederken Türk dizilerine Kazakistan’da duyulan ilgi de dile getirildi.

TÜRKSOY, Muhtar Şahanov İçin Anma Töreni Düzenlendi

Muhtar Şahanov’un doğumunun 80. Yılı sebebiyle Ankara’da düzenlenen törene TÜRKSOY ev sahipliği yaptı. Kazakistan’ın Ankara Büyükelçisi başta olmak üzere, Türk Tarih Kurumu (TTK) Başkanı, Türk Dil Kurumu (TDK) Başkanı, TÜRKSOY Başkanı ve çok sayıda akademisyen törene katıldı.

Kazak Askerlere Yol Göründü

Kazakistan ordusu Birleşmiş Milletler Barış Gücü misyonlarına asker gönderme kararı aldı. Kazakistan meclisinde onaylanan karara göre çeşitli ülkelere toplamda 430 askerin gönderilmesine karar verildi. Kazak askerler öncelikle Orta Afrika ülkelerinde görev alacak.

6 Temmuz Başkent Günü Kutlandı

Kuruluşunun 24. Yılını kutlayan Nursaltan şehri küresel salgın sonrasında yeniden muhteşem organizasyonlara ev sahipliği yapmaya devam ediyor. Sıfırdan inşa edilen ve ülkenin başkenti olarak tüm dünyada marka şehirler arasına giren Nursultan bugüne kadar pek çok uluslararası organizasyona ev sahipliği yaparken Astana görüşmeleri gibi dünya genelindeki büyük krizlerde de uzlaşı masasının kurulduğu bir şehir olarak biliniyor.

Kazakistan’daki Rus Televizyon Programlarının Kaldırılması Gündemde

Kazak siyaset adamı Amirjan Kasanov ülkede yayınlanan Rus yapımı programların Kazakistan’ın resmi söylemleri ile uyuşmadığını ve aynı zamanda Kazakistan’ın bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü de hedef aldığını söyledi. Kazak halkının arasında etnik nefret tohumları atmayı amaçlayan bu programlara son verilmesini isteyen Kasanov’un görüşleri ülke medyasında geniş yer aldı.

Kazakistan ve Türkiye Arasındaki Uçak Seferleri Arttırıldı

Kazakistan ve Türkiye arasında haftada 40 olan uçuş sayısının 93’e yükseltilmesi kararlaştırıldı. Alınan karar doğrultusunda sadece uçuş sayısının arttırılmasının yeterli olmayacağı vurgulanarak iki ülke arasında yeni rotaların oluşturulacağı ve fiyatların düşürülmesi için farklı havayolu şirketlerinin de iki ülke arasında uçuş yapmaya başlayacağı duyuruldu.

Kırgızistan

Kırgızistan’ın Çolpan Ata şehrinde Orta Asya Devlet Başkanları istişare toplantısının dördüncüsü gerçekleşti. Toplantıya, ev sahibi Kırgızistan’ın haricinde Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan ve Tacikistan devlet başkanları katıldı. Toplantının ana gündemini ekonomi ve ticaret alanındaki gelişmeler ve işbirliği çalışmaları ele alındı.

15 Temmuz Şehitleri Bişkek’te Anıldı

Bişkek Atatürk Parkında düzenlenen törene Türkiye’nin Bişkek büyükelçiliğinde görevli personel ve çok sayıda Kırgızistan vatandaşı katıldı. Bişkek merkez camiinde ise mevlidi şerif okunarak şehitlerin ruhlarına dualar edilerek terör lanetlendi.

Etimesgut Belediyesinden Kırgız Çocuklara Büyük Jest

Etimesgut Belediyesi tarafından toplamda 650 bin dolar harcanarak Narın’da hizmete açılan Kreş ve Gündüz Bakımevi Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün adını taşıyacak. Kreşin açılışı için Narın ve Bişkek’te temaslarda bulunan Etimesgut Belediye Başkanı ve beraberindeki heyet ayrıca Manas Üniversitesini de ziyaret etti.

 

Diaspora Türklüğü

YTB’den ABD ve Kanada’daki Türk Gençlerine Yönelik “Diaspora Savunuculuk Akademisi”

Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (YTB), ABD ve Kanada’daki Türk gençlerine yönelik “Diaspora Savunuculuk Akademisi” düzenliyor. Gençlerin aralarında kuvvetli bir bağ oluşturmayı hedefleyen program savunuculuk ve lobicilik konularındaki farkındalığı arttırmayı da amaçlıyor.

Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (YTB), ABD ve Kanada’daki Türk toplumunun haklarını bilinçli bir şekilde savunacak gençlerin yetişmesi için “Diaspora Savunuculuk Akademisi” programı düzenliyor. Program aynı zamanda ABD ve Kanada’da yaşayan Türk gençleri arasında kuvvetli bir bağ oluşturmayı hedefliyor.

Programa katılım sağlayacak olan başarılı Türk gençleri, savunuculuk ve lobicilik başta olmak üzere birçok konuda alanında uzman ve akademisyenlerden seminerler alacak. İnteraktif olarak gerçekleştirilecek olan Akademi, ABD ve Kanada’da yaşayan gençlerin savunuculuk ile lobicilik konularındaki farkındalığını artırmayı ve Türk toplumunun haklarını daha bilinçli bir şekilde savunmalarını mümkün kılmayı amaçlıyor.

Program Kapsamında Beyaz Saray’a Ziyaret

Seminerlerin yanı sıra genç katılımcılar; Beyaz Saray, ABD Kongresi, Dünya Bankası, IMF, ABD Dışişleri Bakanlığı vb. önemli ABD kurumlarına da ziyaretler gerçekleştirecek. Akademiye 20-30 yaş aralığındaki başarılı gençler kabul edilecek. “Diaspora Savunuculuk Akademisi” 24-29 Eylül 2022 tarihleri arasında Vaşington’da düzenlenecek.

Son Başvuru Tarihi 25 Ağustos 2022

Akademiye katılmak isteyen adayların 25 Ağustos 2022 tarihine kadar “obys.ytb.gov.tr” adresinden başvuru yapmaları gerekiyor.

‘Washington’da Türk-Yunan lobi savaşları’

Türkiye’nin Fransa’dan Rafale jeti istediğini yazan Yunan medyası, Meriç nehri kenarına ise ABD zırhlılarının konuşlanacağını bildiriyor. F-16’lar için ise kozlar Washington’da paylaşıldı, Kathimerini Yunan lobisinin Türkiye’yi durdurmak için Yahudi lobisiyle ittifak kurduğunu aktarıyor.

Yunan Lobisinin İttifakları

Kathimerini gazetesi, ‘Washington’da Türk-Yunan lobi savaşları’ manşetiyle sunduğu haberde ABD Temsilciler Meclisi’nde kabul edilen F-16 önergesinin perde arkasını araladı.

İspanya’nın başkenti Madrid’de gerçekleşen tarihi NATO Zirvesi’nde, ABD lideri Joe Biden Türkiye’ye F-16 satışının arkasında durdu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’la Biden’ın görüşmesinde F-16’lara yeşil ışık yakılması, zirveyi yakından takip Atina’da soğuk duş etkisi yarattı. Zirvenin hemen ardından harekete geçen Washington’daki Yunan lobisi, Temsilciler Meclisi’nden Başkan Biden’ın Türkiye’ye F-16 savaş uçağı satma planını zorlaştıracak yasa değişikliği önergesini geçirdi. Demokrat Partili Frank Pallone ve Chris Pappas’ın sunduğu, Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası’ndaki (NDAA) değişiklik önergesi 179’a karşı 244’e oyla kabul edildi. Joe Biden’ın veto yetkisi bulunan önergede, Türkiye’ye F-16 satışı için ‘F-16’ların Türkiye tarafından Yunanistan toprakları üzerindeki uçuşlarda kullanılmaması için somut adımlar atılması’ gibi skandal şartlar yer aldı.

YTB Emirdağ’da Yurt Dışı Vatandaşlar Festivali Düzenledi

Festivalde konuşan YTB Başkanı Abdullah Eren, 1978 yılında Emirdağ’dan Belçika’ya 17 bin civarı, Fransa’ya ise 56 bin kişinin çalışmak için gittiğini belirterek, Belçika’nın, Fransa’nın gelişmesinde Türklerin emeklerinin çok büyük olduğunu kaydetti.

 

Belçika’nın, Fransa’nın Gelişmesinde Türklerin Emekleri Çok

200 binden fazla Emirdağlının Belçika’da ve Fransa’da hayatlarına devam ettiğini aktaran Eren, Belçika’nın, Fransa’nın gelişmesinde Türklerin emeklerinin çok olduğunu söyledi. Birinci neslin çok büyük zorluklar yaşadığının altını çizen Eren “Artık dördüncü nesle ulaşmış durumdayız” dedi.

Belçika’dan, Fransa’dan, Almanya’dan Kalıcı Adımlar Bekliyoruz

Yurt dışında yaşayan vatandaşların Türkiye’ye geldiklerinde onların yanlarında olmaya gayret ettiklerini dile getiren Eren şunları kaydetti: “Artık ırkçılık ve ayrımcılık hususunda Belçika’dan, Fransa’dan, Almanya’dan kalıcı adımlar bekliyoruz. Bu insanlar gece gündüz çalışıyorlar ve terlerini akıtarak çalıştıklarını çocuklarına, torunlarına, ailelerine harcıyorlar. Yurt dışındaki vatandaşlara çok daha fazla sahip çıkmamız lazım. Avrupalı Türkler sizlere mesajımız var. Lütfen bulunduğunuz ülkelerde seçimlere katılalım. Okullardan Türkçe eğitimiyle alakalı talepte bulunalım.”

Irak Türklüğü

14 Temmuz Kerkük Türkmen katliamının kurbanları anıldı

Irak‘ın Kerkük kentinde 63 yıl önce Komünist Parti üyelerince katledilen Türkmenler için Erbil‘de anma töreni düzenlendi. Törene katılan Türkiye‘nin Erbil Başkonsolosu Hakan Karaçay, yaptığı konuşmada “14 Temmuz 1959 tarihinde yaşanmış bu menfur katliamlar, hepimizin vicdanında bir yara olarak kaldı ve bunları asla unutmadık.” dedi. Türkmenlerin her zaman için Irak’ın birliğinin teminatı ve garantisi olduğunu kaydeden Karaçay, konuşmasına:

“Ancak yaşanan hiçbir baskı, yapılan hiçbir katliam Türkmenleri benliklerinden, kimliklerinden ayırmamış, Türkmenler kimliklerini korumuşlar, davalarına sahip çıkmaya devam etmişlerdir. Bizler Türkiye Cumhuriyeti olarak Türkmen kardeşlerimizin her daim yanındayız” sözlerini ekledi.

Türkmeneli Şehitler Abidesi törenle açıldı

Türkmenlerin var olma mücadelesi Osmangazi’de sembolleşti. Osmangazi Belediyesi tarafından, “Türk Dünyası Kültür Başkenti” etkinlikleri çerçevesinde 11 Eylül Parkı’nda yaptırılan “Türkmeneli Şehitler Abidesi” düzenlenen törenle açıldı.

Iraklı Türkmenler, 15 Temmuz Demokrasi ve Milli Birlik Günü programı düzenledi

Irak‘ın başkenti Bağdat‘ta sosyal ve kültürel faaliyetler yürüten Türkmen Kardeşlik Ocağının düzenlediği programda 15 Temmuz şehitleri anıldı. Programa Türkiye‘nin Bağdat Büyükelçisi Ali Rıza Güney, Türkmen Kardeşlik Ocağı mensupları, Türkmen yetkililer ile çok sayıda davetli katıldı.

Kerkük’te çiftçilerden 180 bin ton buğday satın alındı

Rusya- Ukrayna savaşının gıda güvenliğinde yol açtığı kriz nedeniyle Irak‘ın Kerkük kentindeki çiftçilerden yaklaşık 180 bin 900 ton buğday satın alındığı bildirildi. Irak Ticaret Bakanlığı‘na bağlı Kerkük Hububat Şirketi Basın Sorumlusu Sali Salah, AA muhabirine yaptığı açıklamada, çiftçilerden buğday alımının son yılların en yüksek miktarı olduğunu ifade etti. Çiftçilerden yaklaşık bir ay önce buğdayların satın alınmaya başlandığını aktaran Salah, şu ana kadar 180 bin 900 ton buğday satın alındığını kaydetti. Salah, çiftçilerden buğdayın tonunun 850 bin dinara (yaklaşık 570 dolar ) alındığını aktardı. Salah, her yıl yaklaşık 200 bin ton buğday satın aldıklarını ancak Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle gıda güvenliğinde meydana gelen krizden dolayı çiftçilerdeki tüm buğdayları satın alacaklarını sözlerine ekledi.

 

Kerkük’te DEAŞ’a karşı başlatılan operasyonda 7 terörist yakalandı

Terör örgütü DEAŞ mensuplarına yönelik Irak ordusunun Kerkük kentinin güneyinde başlattığı operasyonda terör örgütüne mensup 7 kişinin yakalandığı bildirildi. Yakalanan DEAŞ mensuplarının resmi işlemlerin ardından mahkemeye sevk edildiği aktarıldı. Bölgedeki güvenlik güçlerine yönelik zaman zaman saldırı düzenleyen teröristlere karşı operasyonların devam edeceği kaydedildi. Bilindiği gibi DEAŞ özellikle Türkmen yerleşim yerlerini hedef alan saldırılarını arttırmayı ve Türkmen cemiyetinin ileri gelen isimlerine suikastlar düzenlemeyi hedefliyor.

BATI TRAKYA

Batı Trakya’daki Müslüman Türk azınlığın sorunları ile ilgilenen, İskeçe Seçilmiş Müftüsü Ahmet Mete 57 yaşında hayatını kaybetti. Yunan makamlarının baskılarına ve hukuksuzluğuna karşı mücadelesi ile bilinen Mete bir süredir kanser tedavisi görmekteydi. 15 Temmuz Cuma günü ikindi namazından sonra İskeçe Aşağı Mahalle mezarlığından ebediyete uğurlanan Mete’nin cenazesine TBMM başkanı Şentop olmak üzere birçok siyasi, diplomat ve bürokrat da katıldı.

 

Yunanistan’ın Batı Trakya Türk toplumuna karşı hukuksuz davranışları tahammül edilemez hale gelmiştir.

Yunanistan’ın 2022-2023 eğitim öğretim yılında Batı Trakya Türk Azınlığına ait yaklaşık 10 ilkokulu çeşitli gerekçelerle kapatması 1913 Atina ve 1924 Lozan Anlaşmaları tarafından hakları garantiye alınan Türk azınlık tarafından endişe ile karşılandı. Avrupa Batı Trakya Türk Federasyonu Başkanı Habipoğlu yaptığı açıklamada “Kefalogiannis, Lozan’a göre Trakya’da Müslüman azınlık olduğunu ileri sürerken İstanbul, Gökçeada ve Bozcaada’da  Rum ulusal azınlığı olduğunu belirtiyor. Kefalogiannis, Lozan Antlaşması’nda ‘gayrimüslim azınlıklar’ ifadesi yer aldığını bilmiyor olamaz. İstanbul’daki azınlığın bir Rum azınlığı olduğunu söylüyorsa Batı Trakya’da yaşayan bizlerin de bir Türk azınlığı olduğumuzu söylemesi gerekiyor.” İfadelerini kullandı.

 

Dışişleri bakanlığı sözcümüz Bilgiç twitter hesabından, Batı Trakya’daki Türk azınlığa yönelik eğitim konusundaki yapılan ayrımcılığı rakamlarla açıkladı. Batı Trakya’da sadece 2 lisenin bulunduğunu, eğitim kurumlarının binalarının yetersiz ve ders kitaplarının eski olduğunu kaydeden Bilgiç, Türkiye’de 3 bin Rum’a ayrılan öğretmen sayısının, Yunanistan’ın 150 bin Türk’e reva gördüğü öğretmen sayısıyla aynı olduğunu hatırlattı.

“Türk olmak suçsa, şunu tekrarlıyorum: Türk’üm ve öyle kalacağım.” Dediği için Yunan mercilerince hapse atılan Batı Trakya Türklüğü lideri ve Demokrasi Eşitlik Barış Partisi kurucu başkanı Dr. Sadık Ahmet, Batı Trakya’daki azınlığın haklarını koruyan Lozan Barış Anlaşması’nın 73. yıl dönümünde 24 Temmuz 1995’te henüz 48 yaşındayken şüpheli bir trafik kazasında hayatını kaybetmişti. Batı Trakya’da gerçekleştirilen anma törenlerinin yanında İzmit’te de anıldı. Batı Trakya Türkleri Kültür ve Dayanışma Derneği İzmit Şubesi’nin öncülüğünde düzenlenen tören, İzmit Kemalpaşa Mahallesi Acısu Sokakta bulunan adının verildiği Sadık Ahmet Parkı’nda gerçekleştirildi.

BALKANLAR

Çorlu Belediyesi ve Kırcaali Belediyesi (Bulgaristan) arasında kardeşlik ve dostluk bağlarını güçlendirmek, iki ülke arasında iş birliğini artırmak amacıyla gerçekleştirilen tören ile “kardeş şehir” protokolü imzalandı.

Hollanda Savunma Bakanı Kajsa Ollogren, Srebrenitsa soykırımında katledilenlerin ailelerinden özür diledi.

Bosna Hersek’in doğusunda yer alan Srebrenitsa’da 11 Temmuz 1995 yılında binlerce kişinin katledildiği soykırımın 27’nci yılında, Hollanda Savunma Bakanı Kajsa Ollogren, Potoçari Anıt Mezarlığı’nda konuştu. Ollogren, “Acınızı dindiremeyiz ama tarihin gözlerinin içine bakmaktan başka yapabileceğimiz bir şey yok” dedi.

Bosna Hersek savaşında öldürülen 16 kurbanın tabutu Prijedor’a uğurlandı.

Prijedor Katliamı, 1992’de Bosna-Hersek‘in Prijedor kentinde Sırp askeri ve siyasi liderlerin sivil Bosnalılara karşı giriştiği bir dizi savaş suçudur. Bosna Savaşı boyunca Srebrenitsa Soykırımı‘nın ardından en büyük etnik temizlik hareketi olarak görülür. Saraybosna merkezli Araştırma ve Dokümantasyon Merkezi’ne (IDC) göre Prejedor’da 5.200 Boşnak ve Hırvat kaybolmuş veya öldürülmüşken Prijedor Polje bölgesinde bu rakam 14 bine ulaşmaktadır.

Bosna Hersek’te 1992-1995’te yaşanan savaşta katledilen 16 Boşnak sivilin cenazesi yarın toprağa verilecekleri Prijedor’a ulaştırılmak üzere Sejkovac Kimlik tespiti merkezinden gözyaşları ile uğurlandı.

 

Hırvatistan’ın Adriyatik kıyısını ülkenin geri kalanına bağlayan Peljesac Köprüsü açıldı.

Bosna Hersek’in denize kıyısı olan tek şehri Neum açıklarında iki Hırvat şehri arasında inşa edilen 55 metre yüksekliğinde ve 2,4 km uzunluğundaki Peljesac Köprüsü’ne yapım aşamasından beri itiraz eden Bosna Hersek’li yetkililer, köprünün inşa edildiği bölgenin uluslararası sular olduğunu ve bölgenin açık denize çıkışını engelleyeceği endişesiyle karşı karşıya olduklarını ifade etmişlerdir.

TRT Balkan yayın hayatına başladı.

TRT, yabancı dillerdeki yayınlarına bir yenisini daha ekledi. Balkan halkını ve bölgeyi ilgilendiren konulara küresel ölçekte yer verme hedefi ile yayın hayatına başlayan yeni dijital haber platformu TRT Balkan’ın tanıtımı Ankara’da gerçekleştirildi. Türkiye’nin Balkanlara açılan yeni yüzü TRT Balkan, dijital platformlarda yayın hayatına başladı. Balkan coğrafyasındaki 7 ülkeye hitap eden kanalda 5 dilde yayın yapılacak.

KIBRIS

Kıbrıs Barış Harekatı’nın 48 yıl dönümü coşkuyla kutlandı.

Kıbrıs Türkleri’nin uzun yıllardır Rumlar tarafından uğradığı baskı ve zulmün önüne geçmek ve Ada’da huzuru sürdürülebilir kılmak amacıyla 20 Temmuz 1974’te Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından başlatılan Kıbrıs Barış Harekatı’nın 48. Yıldönümü törenlerle anıldı. KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Boğaz Şehitliğinde Dr. Fazıl Küçük ve Kurucu Cumhurbaşkanı Rauf Raif Denktaş’ın anıt mezarlarında düzenlenen törenlere katıldı.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Meclis Başkanı Zorlu Töre, Türkiye Sivil Toplum İnisiyatif Merkezi’nde “Kıbrıs’ın Gelecek Vizyonu” başlıklı bir konuşma yaptı. KKTC’de iki egemen devlet çözümü hayata geçirilmezse biz bu şekilde yolumuza devam ederiz. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti İngilizlerin, Fransızların Rumların veya Birleşmiş Milletlerin hediyesi değil. Bu devlet, şehitlerimizin, gazilerimizin bize emanetidir. Onlara ihanet edemeyiz. KKTC’nin ortadan kalkmasını kabul edemeyiz. Türk ordusunun garantörlüğünün bozulması ve Ada’dan çekilmesini asla kabul edemeyiz.” diye konuştu.

Cumhuriyet Meclisi Başkanı Zorlu Töre, 20 Temmuz Barış ve Özgürlük Bayramı nedeniyle Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde bulunan Türkiye’deki siyasi parti temsilcilerini ayrı ayrı kabul etti. Ayrıca Zorlu Töre ve eşi Emel Töre, Barış ve Özgürlük Bayramı kutlamalarına katılmak üzere KKTC’ye davet edilen konuklar onuruna resepsiyon verdi. Cumhuriyet Meclisi bahçesinde düzenlenen resepsiyona, KKTC’li bakanlar, milletvekilleri, kurum ve kuruluşların temsilcileri, Türk Silahlı Kuvvetleri adına Genelkurmay İkinci Başkanı Orgeneral Selçuk Bayraktaroğlu, Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri Komutanı Tümgeneral Sezai Öztürk, Güvenlik Kuvvetleri Komutanı Tümgeneral Zorlu Topaloğlu, Türkiye’nin Lefkoşa Büyükelçisi Ali Murat Başçeri ve Türkiye’den siyasal parti temsilcileri de katılım gösterdi.

Pakistan Milli Meclis Başkanı Eşref, Pakistan’ın Türkiye’nin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti konusundaki perspektifine destek vermeye devam edeceğini belirtti.

Pakistan ve Azerbaycan Milli Meclis Başkanları TBMM Başkanı Mustafa Şentop’un ev sahipliğinde İstanbul’da düzenlenen toplantının ardından basın açıklaması düzenledi. Yapılan basın açıklamasında Pakistan Milli Meclis Başkanı Eşref, karşılıklı işbirliğinin arttırılmasının önemli olduğunu ifade ederken Pakistan’ın Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti konusundaki adımlarına destek vereceğini de ifade etti.